پوکه یکی از مصالح ساختمانی می باشد که به دو نوع پوکه معدنی و پوکه صنعتی تقسیم می شود. پوکه معدنی ماده ای طبیعی است که بر اثر فعالیت های آتشفشانی از دل کوه بیرون آمده و با هزینه مناسب در اختیار متقاضیان قرار می گیرد. شاخصه اصلی پوکه به عنوان یکی از مصالح ساختمانی نسبت به مصالحی نظیر شن و ماسه، داشتن درجه سختی بالا و وزن مخصوص بسیار کم می باشد که آنرا متمایز می کند. پوکه معدنی دارای رنگ سفید یا خاکستری مایل به سفید یا زرد است و میزان تخلخل آن در حدود ۷ می باشد. این ماده معدنی دارای کاربردهای فراوانی می باشد که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم.
موارد استفاده از پوکه معدنی
پوکه معدنی بعنوان یکی از مصالح نوین ساختمانی بشمار می رود که به همین دلیل هنوز بسیاری از مزایای این محصول فوق العاده تعریف نشده است . از این محصول ارزشمند می توان در مواردی نظیر شیب بندی پشت بام، ساخت موزاییک، بلوک های سبک و در پر کردن سطوح مختلف ساختمان استفاده نمود. این محصول طبیعی دارای قیمت مناسبی نیز می باشد که به محبوبیت آن می افزاید. پوکه معدنی دارای اقسام گوناگون با مصارف متفاوت می باشد که در ادامه به آنها می پردازیم.
یکی از انواع مختلف پوکه معدنی ماسه پوکه می باشد که به دلیل وزن کم آن امکان استفاده از آن در ساخت بلوک دیواری یا سقفی در کارگاههای ساخت بتن وجود دارد. همچنین می توان از ماسه پوکه برای پر نمودن سوطح لوله کشی های ساختمانی استفاده نمود.
پوکه عدسی یکی دیگر از انوع پوکه معدنی است که مانند ماسه پوکه دارای وزن بسیار کم می باشد و بهترین مورد استفاده از آن در ساخت بلوک های سقفی می باشد. پوکه نخودی نیز بعنوان یکی دیگر از مشتقات پوکه معدنی دارای مصارف گوناگونی است که از آن جمله می توان به کاربرد آن در هم سطح نمودن کف طبقات و شیبدار کردن سقف ساختمان اشاره نمود. پوکه فندقی و بادامی نیز ماننده پوکه نخودی بوده و فقط سایز آن نسبت به پوکه نخودی بزرگتر می باشد و به همین دلیل قیمت آن کمی پایینتر است. از سنگ پوکه به عنوان یکی دیگر از مشتقات پوکه معدنی می توان در ساخت تصفیه خانه های آب و فاضلاب و سدسازی و پل استفاده نمود.
نحوه استخراج پوکه معدنی
پوکه معدنی بسته به اندازه دارای مصارف گوناگونی می باشد. به عنوان مثال نحوه استخراج پوکه معدنی به شکل عدسی هایی با قطر ۵۰ تا ۱۰۰ متر و ارتفاع ۵ متر که در زیر لایه های خاک قرار دارد بدین صورت است که ابتدا با حفر ترانشه توسط بولدوزر عملیات برداشت سنگ و خاک از روی لایه های پوکه معدنی آغاز می شود. سپس نوبت به عملیات بارگیری می رسد که این کار توسط لودر انجام می شود. برای حمل پوکه معدنی نیز از کامیون کمپرسی بهره می گیرند.
خواص و کاربرد پوکه معدنی
• وزن مخصوص پائین
• عایق صدا و حرارت
• مقاوم در مقابل آتش سوزی؛ پوکه معدنی دارای نقطه ذوب ۱۳۴۲ درجه سانتیگراد می باشد.
• میزان دوام بالا نسبت به سایر مواد نظیر شن و ماسه
• امکان استفاده برای مصارف کشاورزی در مناطقی که با مشکل کم آبی مواجه می باشند
• برای رنگبری پارچه ها (قطعات ۲۰ تا ۵۰ میلیمتری)
• امکان استفاده از ذرات پودر مانند پوکه معدنی در ساختمان سدها، اسکله ها و پلها
• بتن ساخته شده از پوکه معدنی بسیار سبک بوده و دارای استحکام مناسبی می باشد
• در صورت اختلاط پوکه معدنی با آهک شکفته می توان نوعی سیمان طبیعی بوجود آورد که قابلیت سخت شدن در بیرون و زیر آب را دارد و از آن می توان به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده سیمان استفاده کرد
• درصد اختلال تا ۴۰ % و بیش از ۴۰ % سیمان پرتلند پوزولان
کاربرد پوکه معدنی در صنعت کشاورزی
• علاوه بر موارد ذکر شده امکان استفاده از پوکه معدنی در صنعت کشاورزی نیز وجود دارد. از این ماده می توان در مناطقی که با مشکل کم آبی مواجه هستند استفاده نمود. همچنین به دلیل خاصیت تخلخل بالای پوکه معدنی می توان از آن برای خاک گلخانه نیز استفاده نمود. پوکه معدنی سبب تنفس بهتر خاک شده و باروری محصول را افزایش می دهد.
وزن مخصوص پوکه معدنی
• وزن مخصوص پوکه معدنی بسیار کم و حدودا صفر می باشد.
پوکه صنعتی
پوکه صنعتی یکی دیگر از اقسام پوکه ساختمانی است که بر اثر منبسط شدن خاک رس در کوره های گردان و درجه حرارت ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد بدست می آید. پوکه صنعتی دارای دانه های گرد و سطح ناهموار و زبر می باشد. این ماده در زیر میکروسکوپ دارای رویه خارجی قهوای رنگ و با خلل و فرج ریز است و سطح داخلی آن بافت سلولی سیاه رنگ دارد.
ویژگی های پوکه صنعتی
• وزن کم
• هدایت حرارتی پایین
• افت صوتی مناسب
• مقاومت در برابر آتش
• عایق صوتی و جاذب صوت
• کار پذیری با انواع ملات
• شکل مناسب
• فساد نا پذیری
• دوام و پایداری شیمیایی